Lập Kế Hoạch Sản Xuất Theo Đơn Hàng (Make to Order – MTO) Là Gì ?

Lập Kế Hoạch Sản Xuất Theo Đơn Hàng (Make to Order – MTO) Là Gì ?

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt tại thị trường Việt Nam, các doanh nghiệp sản xuất, đặc biệt là các công ty nhỏ, luôn phải đối mặt với bài toán làm sao để vừa đảm bảo chất lượng sản phẩm, vừa giao hàng đúng hạn, đồng thời đáp ứng yêu cầu tùy chỉnh từ khách hàng. Đây là thách thức không nhỏ, nhất là khi nhu cầu tiêu dùng ngày càng đa dạng. Lập kế hoạch sản xuất theo đơn hàng (Make to Order – MTO) đã và đang trở thành một chiến lược quan trọng, giúp giải quyết những vấn đề này một cách hiệu quả. Vậy sản xuất theo đơn hàng là gì? Làm thế nào để triển khai chiến lược này thành công? Hãy cùng khám phá qua bài viết chi tiết dưới đây.

 

I. Sản Xuất Theo Đơn Hàng (Make to Order – MTO) Là Gì?

1. Định Nghĩa Cơ Bản Về Sản Xuất Theo Đơn Hàng

Sản xuất theo đơn hàng, hay còn gọi là Make to Order (MTO), là một mô hình sản xuất mà quá trình tạo ra sản phẩm chỉ bắt đầu sau khi doanh nghiệp nhận được đơn đặt hàng cụ thể từ khách hàng. Đây là một phần của chiến lược sản xuất kéo (Pull Production), trong đó hoạt động sản xuất được thúc đẩy bởi nhu cầu thực tế thay vì dự đoán trước như mô hình sản xuất để lưu kho (Make to Stock – MTS).

Không giống với MTS – nơi sản phẩm được sản xuất hàng loạt và lưu trữ trong kho để chờ khách hàng mua, MTO cho phép doanh nghiệp tùy chỉnh sản phẩm theo yêu cầu riêng biệt của từng khách hàng. Ví dụ, trong ngành ô tô, một chiếc xe có thể được sản xuất với màu sắc, nội thất và các tính năng đặc biệt theo mong muốn của người mua. Tương tự, trong ngành sản xuất nội thất, các bộ bàn ghế có thể được làm theo kích thước và thiết kế mà khách hàng yêu cầu.

2. Đặc Điểm Nổi Bật Của MTO

  • Tùy chỉnh cao: Sản phẩm được thiết kế và sản xuất dựa trên thông số kỹ thuật từ khách hàng, đảm bảo đáp ứng chính xác nhu cầu.
  • Không tồn kho dư thừa: Vì chỉ sản xuất khi có đơn hàng, doanh nghiệp tránh được tình trạng hàng hóa tồn đọng hoặc lỗi thời.
  • Thời gian chờ đợi: Khách hàng thường phải chờ lâu hơn để nhận sản phẩm so với việc mua hàng có sẵn.

Mô hình này đặc biệt phổ biến trong các ngành công nghiệp đòi hỏi sự cá nhân hóa như sản xuất máy móc, thiết bị y tế, hoặc thậm chí là thực phẩm chế biến đặc biệt (ví dụ: bánh ngọt đặt theo yêu cầu).

 

II. Ưu Điểm Và Nhược Điểm Của Sản Xuất Theo Đơn Hàng

1. Lợi Ích Khi Áp Dụng MTO

·        Tối ưu hóa sự hài lòng của khách hàng: Khách hàng nhận được sản phẩm đúng với mong muốn, từ đó tăng độ trung thành và uy tín thương hiệu.

·        Giảm lãng phí: Không sản xuất dư thừa, doanh nghiệp tiết kiệm chi phí lưu kho và giảm nguy cơ hàng hóa bị hỏng hoặc lỗi thời.

·        Linh hoạt trong sản xuất: MTO cho phép doanh nghiệp thích nghi với các yêu cầu thay đổi từ thị trường mà không bị ràng buộc bởi hàng tồn kho.

Ví dụ, một xưởng may nhỏ tại Việt Nam nhận đơn hàng may đồng phục theo kích thước và logo riêng của từng công ty sẽ không phải lo lắng về việc tồn kho vải hoặc sản phẩm không bán được.

2. Thách Thức Khi Triển Khai MTO

·        Chi phí cao hơn: Việc sản xuất từng đơn hàng riêng lẻ thường đòi hỏi nguyên liệu và công đoạn đặc thù, làm tăng chi phí so với sản xuất hàng loạt.

·        Thời gian chờ dài: Khách hàng phải chờ đợi từ khi đặt hàng đến khi nhận sản phẩm, điều này có thể làm mất lợi thế cạnh tranh nếu đối thủ cung cấp hàng nhanh hơn.

·        Áp lực lên quy trình sản xuất: Doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận để đảm bảo tiến độ và chất lượng.

 

III. Vai Trò Của Lập Kế Hoạch Sản Xuất Theo Đơn Hàng Trong Quản Lý Sản Xuất

1. Sự Khác Biệt Giữa MTO Và MTS

Trong quản lý sản xuất truyền thống, phương pháp sản xuất để lưu kho (MTS) thường được áp dụng để tận dụng lợi thế quy mô. Doanh nghiệp sản xuất số lượng lớn, mua nguyên liệu với giá sỉ và dự trữ hàng trong kho để đáp ứng nhu cầu tức thời. Tuy nhiên, nếu dự đoán sai nhu cầu thị trường, doanh nghiệp có thể đối mặt với tồn kho dư thừa, lãng phí tài nguyên và chi phí cơ hội.

Ngược lại, sản xuất theo đơn hàng tập trung vào hiệu quả và sự chính xác. Phương pháp này phù hợp với các doanh nghiệp nhỏ hoặc những ngành nghề yêu cầu tính cá nhân hóa cao. Bằng cách chỉ sản xuất khi có đơn hàng, doanh nghiệp áp dụng triết lý “đúng lúc” (Just-in-Time), giảm thiểu lãng phí và tối ưu hóa nguồn lực.

2. Lợi Ích Đối Với Doanh Nghiệp Nhỏ

Đối với các công ty sản xuất nhỏ tại Việt Nam, MTO không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn tăng khả năng cạnh tranh. Thay vì đầu tư lớn vào kho bãi và sản xuất hàng loạt, doanh nghiệp có thể tập trung vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm và đáp ứng nhu cầu cụ thể của từng khách hàng.

IV. Các Bước Triển Khai Lập Kế Hoạch Sản Xuất Theo Đơn Hàng

Để áp dụng thành công mô hình sản xuất theo đơn hàng, doanh nghiệp cần thực hiện một quy trình chặt chẽ và khoa học. Dưới đây là các bước chi tiết:

Bước 1 – Hiểu Rõ Nhu Cầu Khách Hàng

Việc đầu tiên là nắm bắt chính xác yêu cầu của khách hàng về thông số sản phẩm, số lượng, thời gian giao hàng và các kỳ vọng khác. Ví dụ, nếu một khách hàng đặt 50 bộ bàn ghế văn phòng với kích thước tùy chỉnh, doanh nghiệp cần ghi nhận đầy đủ chi tiết để tránh sai sót trong quá trình sản xuất.

Bước 2 – Đánh Giá Năng Lực Sản Xuất

Doanh nghiệp cần xem xét các yếu tố như:

  • Máy móc và thiết bị có đủ khả năng đáp ứng không?
  • Số lượng công nhân có phù hợp với khối lượng công việc không?
  • Thời gian sản xuất có khớp với thời hạn giao hàng không?

Chẳng hạn, một nhà máy sản xuất đồ gỗ xác định rằng với 10 công nhân và 5 máy cưa, họ có thể hoàn thành 100 ghế trong 10 ngày. Nếu đơn hàng vượt quá năng lực này, doanh nghiệp cần thuê thêm nhân lực hoặc điều chỉnh lịch trình.

Bước 3 – Lên Kế Hoạch Nguyên Vật Liệu

Dựa trên đơn hàng, doanh nghiệp tính toán lượng nguyên liệu cần thiết và thời điểm nhập hàng. Ví dụ, để sản xuất 100 ghế, nhà máy cần 200 m³ gỗ, 50 lít sơn và 300 con ốc. Việc lập kế hoạch này giúp tránh tình trạng thiếu hụt hoặc dư thừa nguyên liệu.

Bước 4 – Phân Công Nhiệm Vụ Và Giám Sát

Sau khi lập kế hoạch, nhiệm vụ cần được phân bổ rõ ràng cho từng bộ phận. Bộ phận sản xuất biết phải làm gì, bộ phận mua hàng chuẩn bị nguyên liệu, và bộ phận giám sát theo dõi tiến độ để đảm bảo mọi thứ đúng kế hoạch.

Bước 5 – Đánh Giá Và Điều Chỉnh Linh Hoạt

Cuối cùng, doanh nghiệp cần so sánh kết quả thực tế với kế hoạch ban đầu. Nếu có sự thay đổi từ khách hàng (ví dụ: tăng số lượng từ 100 lên 120 ghế), kế hoạch cần được điều chỉnh kịp thời để đáp ứng.

 

V. Khó Khăn Khi Áp Dụng Sản Xuất Theo Đơn Hàng

Dù mang lại nhiều lợi ích, sản xuất theo đơn hàng cũng đặt ra không ít thách thức:

1. Thay Đổi Đột Ngột Từ Khách Hàng

Khách hàng có thể yêu cầu điều chỉnh số lượng, thiết kế hoặc thời gian giao hàng sau khi đơn hàng đã được xác nhận. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải linh hoạt trong việc tái cấu trúc kế hoạch.

2. Quản Lý Nguồn Lực Hiệu Quả

Phân bổ máy móc, nhân lực và nguyên liệu giữa các đơn hàng khác nhau là bài toán phức tạp. Nếu không cân đối tốt, doanh nghiệp có thể gặp tình trạng quá tải hoặc lãng phí tài nguyên.

3. Đảm Bảo Thời Gian Giao Hàng

Áp lực giao hàng đúng hạn là một vấn đề lớn, đặc biệt khi xảy ra sự cố như hỏng máy móc hoặc thiếu nguyên liệu. Doanh nghiệp cần có kế hoạch dự phòng để giảm thiểu rủi ro.

 

VI. Giải Pháp Công Nghệ Hỗ Trợ Sản Xuất Theo Đơn Hàng

Để vượt qua những khó khăn trên, việc ứng dụng công nghệ là yếu tố không thể thiếu. Một giải pháp nổi bật là hệ thống MES SmartTrack, được thiết kế để hỗ trợ doanh nghiệp quản lý và tối ưu hóa quy trình sản xuất theo đơn hàng.

Hệ thống MES SmartTrack cho phép:

  • Theo dõi tiến độ sản xuất theo thời gian thực.
  • Quản lý tồn kho nguyên vật liệu chính xác.
  • Tự động hóa lịch trình sản xuất và phân bổ nguồn lực.

Nếu bạn muốn khám phá cách MES SmartTrack giúp doanh nghiệp của mình nâng cao hiệu quả, Xin vui lòng tham khảo giải pháp Hệ thống giám sát sản xuất ANDON SmartTrack tại đây. Hoặc liên hệ để nhận tư vấn theo hotline: 0986778578 hoặc email sales@vietsoft.com.vn

 

VII. Kết Luận

Sản xuất theo đơn hàng (MTO) không chỉ là một chiến lược mà còn là chìa khóa giúp các doanh nghiệp nhỏ tại Việt Nam tối ưu hóa quy trình, giảm lãng phí và đáp ứng tốt hơn nhu cầu khách hàng. Dù có những thách thức, với kế hoạch chặt chẽ, sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận và hỗ trợ từ công nghệ như MES SmartTrack, doanh nghiệp hoàn toàn có thể biến MTO thành lợi thế cạnh tranh. Bạn đã sẵn sàng áp dụng chiến lược này chưa? Hãy bắt đầu từ việc hiểu rõ khách hàng và xây dựng quy trình phù hợp ngay hôm nay!