Năm 2021 là năm thực sự khó khăn đối với ngành dệt may Việt Nam, khi chuỗi cung ứng liên tục bị đứt gãy. Thế nhưng, vượt qua mọi khó khăn, ngành dệt may vẫn duy trì đà tăng trưởng tốt. Năm 2022, dịch Covid-19 tiếp tục đe dọa tới sự phát triển của ngành dệt may, tuy nhiên, nhiều tổ chức quốc tế đánh giá dệt may Việt Nam ở vị trí cao nhất trong cơ hội phục hồi năm 2022.
1. Thị phần xuất khẩu dệt may Việt Nam vươn lên thứ hai thế giới
Nếu như quý I-2021, doanh nghiệp ngành dệt may phấn khởi bởi ngay từ đầu năm đã ký được hợp đồng đến hết quý III, thậm chí hết năm thì sang quý II-2021, diễn biến phức tạp của đợt dịch Covid-19 lần thứ tư khiến sản xuất của các doanh nghiệp dệt may chồng chất khó khăn vì chuỗi cung ứng liên tục bị đứt gãy. Đặc biệt là với những doanh nghiệp ở các tỉnh phía Nam khi phải thực hiện giãn cách xã hội kéo dài, dẫn đến hoạt động sản xuất gần như bị “đóng băng”. Một số khách hàng chuyển đơn hàng sang thị trường khác, gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp và suy giảm tăng trưởng của toàn ngành.
Hy vọng thực sự trở lại với ngành dệt may khi quý IV-2021, các tỉnh phía Nam dần mở cửa trở lại. Chính phủ ban hành Nghị quyết số 128/NQ-CP và các doanh nghiệp bắt đầu trở lại sản xuất. Với sự nỗ lực của các doanh nghiệp, ngành dệt may Việt Nam đã vượt qua khó khăn, duy trì đà tăng trưởng tốt trong năm 2021, với kim ngạch xuất khẩu ước đạt 39 tỷ USD, tăng 11,2% so với năm 2020 và tăng 0,3% so với năm 2019. Vượt qua Bangladesh, năm 2021, thị phần xuất khẩu dệt may của Việt Nam đã vươn lên vị trí thứ hai thế giới và được nhiều tổ chức quốc tế đánh giá ở vị trí cao nhất trong cơ hội phục hồi năm 2022.
Đóng góp quan trọng vào kết quả của ngành dệt may năm 2021 là những nỗ lực và chiến lược đúng đắn của Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex). Năm 2021, doanh thu và thu nhập hợp nhất của tập đoàn ước đạt 16.436 tỷ đồng, bằng 110,7% cùng kỳ năm trước; lợi nhuận trước thuế hợp nhất ước đạt 1.200 tỷ đồng, bằng 202% so với cùng kỳ, đạt 170% kế hoạch. Lý giải vì sao Tập đoàn Dệt may Việt Nam giữ vững nhịp tăng trưởng trong năm 2021, ông Cao Hữu Hiếu, Tổng giám đốc Vinatex cho rằng, đó là bài học về việc ưu tiên bảo toàn lực lượng lao động và chiến lược đầu tư khép kín chuỗi sản xuất. Tập đoàn Dệt may Việt Nam luôn tuân thủ phương châm người lao động là tài sản đáng quý nhất của doanh nghiệp. “Ngay trong tháng đầu, khi cả nước bước vào bình thường mới, tỷ lệ huy động lao động quay trở lại làm việc của toàn tập đoàn đã đạt 85-90%, tới nay, Tập đoàn Dệt may Việt Nam đã lấy lại được toàn bộ lực lượng lao động”, ông Cao Hữu Hiếu nêu rõ.
2. Xây dựng chuỗi liên kết chặt chẽ sợi – dệt – nhuộm – may
Năm 2022, dự báo tình hình dịch Covid-19 trên thế giới và ở Việt Nam vẫn diễn biến rất phức tạp, khó lường; tuy nhiên, cộng đồng doanh nghiệp dệt may tin tưởng Nghị quyết 128 sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất ổn định trong trạng thái thích ứng an toàn, linh hoạt. Hiệp hội Dệt may Việt Nam cũng đã xây dựng mục tiêu xuất khẩu năm 2022 theo 3 kịch bản. Ở kịch bản 1, nếu tình hình dịch bệnh được kiểm soát cơ bản vào quý I-2022, các doanh nghiệp tích cực nhất, phấn đấu đạt kim ngạch xuất khẩu 42,5-43,5 tỷ USD; kịch bản 2, kim ngạch xuất khẩu dệt may trung bình đạt 40-41 tỷ USD, nếu tình hình dịch bệnh được kiểm soát giữa năm; kịch bản 3, trường hợp dịch bệnh còn diễn biến phức tạp, kéo dài đến cuối năm 2022, kim ngạch xuất khẩu đạt mức thấp nhất 38-39 tỷ USD.
Theo ông Trương Văn Cẩm, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam, “điều quan trọng nhất là Việt Nam có chống dịch, kiểm soát dịch thành công hay không”. Tại thời điểm hiện tại, nhiều doanh nghiệp dệt may đã có đơn hàng đến tháng 5-2022. Chính vì vậy, ông Trương Văn Cẩm đề nghị Chính phủ cần tiếp tục triển khai chiến lược vaccine-đây là giải pháp căn cơ để các doanh nghiệp phục hồi, phát triển trong điều kiện bình thường mới. Cùng với đó, ngành dệt may mong muốn Chính phủ sớm phê duyệt “Chiến lược phát triển ngành dệt may và da giày Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035” để ngành có thể tự túc nguyên phụ liệu, đáp ứng quy tắc xuất xứ của các hiệp định thương mại tự do, ứng dụng công nghệ 4.0 để hiện đại hóa sản xuất, chuyển đổi số, xây dựng thương hiệu.
Có cùng quan điểm, ông Vương Đức Anh, Chánh văn phòng Hội đồng Quản trị Vinatex cho rằng, từ thực tiễn đứt gãy chuỗi cung ứng của ngành dệt may qua hai năm xảy ra dịch Covid-19, doanh nghiệp nhận thấy làm chủ nguyên liệu trong nước là “chìa khóa” giúp phát triển bền vững, chắc chắn hơn trong bối cảnh dịch bệnh còn kéo dài. Theo đó, Vinatex cùng các đơn vị thành viên tiếp tục đẩy mạnh phối hợp xây dựng chuỗi liên kết chặt chẽ sợi-dệt-nhuộm-may hướng tới trở thành “một điểm đến trọn gói cho khách hàng trong ngành dệt may thời trang”. Năm 2021, Vinatex cũng nỗ lực đưa vào hoạt động Nhà máy Sợi 3, Công ty Cổ phần Sợi Phú Bài với quy mô 32.000 cọc sợi, đi vào hoạt động từ tháng 6-202; Nhà máy Sợi 2, Công ty Cổ phần Vinatex Phú Hưng với quy mô 22.800 cọc sợi, đi vào hoạt động từ tháng 10-2021. Đây là cơ sở để Vinatex chủ động nguồn nguyên liệu, nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng yêu cầu quy tắc xuất xứ của các hiệp định thương mại tự do.
KHÁNH AN