Trong thị trường hiện tại đầy cạnh tranh, các nhà sản xuất luôn tìm cách nâng cao hiệu quả sản xuất để có được lợi thế. Làm thế nào để tăng năng suất mà không tốn kém? Hệ thống điều hành sản xuất cho nhà máy MES (Manufacturing Execution Systems) xuất hiện khi bài toán này được đặt ra. Nó đang ngày càng trở thành một xu thế được các doanh nghiệp Việt Nam đặc biệt quan tâm.
1. Hệ thống Điều hành Sản xuất MES là gì?
Hệ thống Điều hành Sản xuất cho nhà máy (MES) là một hệ thống phần mềm có khả năng giám sát và quản lý toàn bộ quy trình sản xuất từ khi nguyên vật liệu được nhập vào đến khi sản phẩm hoàn thành, tất cả diễn ra trong thời gian thực. MES không chỉ giúp kiểm soát các yếu tố như vật tư, lao động và máy móc mà còn quản lý chất lượng sản phẩm, tối ưu hóa quy trình sản xuất và tăng cường hiệu suất kinh doanh. Khác với hệ thống ERP (Enterprise Resource Planning) tập trung vào quản lý tài nguyên toàn diện của doanh nghiệp, MES tập trung vào việc giám sát và quản lý các hoạt động sản xuất cụ thể.
2. Tại sao doanh nghiệp cần Hệ thống Điều hành Sản xuất MES?
Trong môi trường cạnh tranh ngày càng khắc nghiệt, việc duy trì sự ổn định trong sản xuất không còn đủ để đảm bảo lợi thế cạnh tranh. Do đó, các doanh nghiệp cần MES để nâng cao khả năng quản lý dòng sản phẩm, tối ưu hóa quy trình sản xuất và tăng cường sự linh hoạt để đáp ứng nhanh chóng với thị trường. MES giúp giải quyết các vấn đề phổ biến trong sản xuất như thông tin chậm trễ, gián đoạn sản xuất, khó khăn trong việc đổi mới và quản lý không hiệu quả.
3. Lợi ích của Hệ thống Điều hành Sản xuất MES
MES mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho doanh nghiệp:
- Tăng cường năng suất và giảm chi phí sản xuất.
- Cắt giảm các quy trình không cần thiết và thời gian làm việc thủ công.
- Giảm khuyết tật sản phẩm và tăng hiệu quả máy móc.
- Giảm chi phí nhân công và chi phí cho vật tư.
Theo một nghiên cứu về MES của Hoa Kỳ cho thấy những lợi ích mà MES mang lại cho doanh nghiệp bao gồm:
• Giảm thời gian chu kỳ sản xuất trung bình 45%
• Giảm thời gian nhập dữ liệu, thường là 75% hoặc hơn
• Giảm công việc đang tiến hành (WIP) trung bình là 24%
• Giảm công việc giấy tờ giữa các ca làm việc trung bình 61%
• Giảm thời gian dẫn trung bình 27%
• Giảm các thủ tục giấy tờ và thất thoát kế hoạch chi tiết trung bình 56%
• Giảm khuyết tật sản phẩm trung bình 18%
4. Cấu trúc của Hệ thống Điều hành Sản xuất MES
MES bao gồm bốn phân cấp chính: cổng thông tin dữ liệu, bộ phận quản lý chiến lược doanh nghiệp, bộ phận xử lý dữ liệu và bộ phận điều hành sản xuất.
Trong cấu trúc hệ thống doanh nghiệp gồm 4 tầng:
Tầng 1: Quản lý quy trình sản xuất
Tầng 2: Điều khiển và trực quan hoá dữ liệu sản xuất
Tầng 3: Điều hành nhà máy
Tầng 4: Kinh doanh – Logistics
MES nằm ở tầng 3 trong mô hình tự động hóa hệ thống quản lý doanh nghiệp, là yếu tố kết nối giữa sản xuất và quản lý.
5. Các tính năng của Hệ thống Điều hành Sản xuất MES
Hệ thống Điều hành Sản xuất MES cung cấp các tính năng như quản lý chất lượng sản phẩm, quản lý quy trình sản xuất và tích hợp số hóa các quy trình, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quá trình sản xuất và quản lý dễ dàng hơn.
Dưới đây là các chức năng chính của hệ thống MES:
A. Quản lý chất lượng sản phẩm
- Quản lý quy cách sản phẩm: MES lưu trữ và trao đổi dữ liệu về quy tắc sản xuất chuẩn hóa, chứng từ và giấy chứng nhận liên quan để đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng.
- Quản lý truy xuất nguồn gốc: MES tạo bản ghi truy xuất nguồn gốc sản phẩm, giúp theo dõi và truy xuất nguồn gốc sản phẩm thời gian thực.
- Theo dõi, báo cáo thời gian thực: MES thu thập và lưu trữ dữ liệu về sản phẩm, nhân công và máy móc, đồng thời đưa ra báo cáo thời gian thực để phát hiện và giải quyết lỗi sản xuất.
B. Quản lý quy trình sản xuất
- Quản lý nguồn lực: MES hỗ trợ quản lý và phân tích các nguồn lực của nhà máy, giảm thiểu gián đoạn sản xuất và lỗi hàng hóa do năng lực yếu kém.
- Giám sát kế hoạch sản xuất: MES thu thập thông tin từ các đơn hàng và hệ thống ERP, sử dụng tối ưu nguồn lực có sẵn và giám sát quy trình sản xuất để đảm bảo đúng tiến độ.
- Phân tích hiệu suất sản xuất: MES phân tích dữ liệu từ nhà máy để cung cấp thông tin về tình trạng sản xuất như Hàng tồn kho, Hiệu quả thiết bị tổng thể và hiệu suất sản xuất.
C. Kiểm soát quy trình thống kê
- Kiểm soát quy trình thống kê: Hầu hết các hệ thống MES được trang bị các chức năng thống kê như biểu đồ trực tuyến và các phép tính toán giới hạn để phát hiện và giải quyết các vấn đề trong quy trình sản xuất.
6. Tình trạng triển khai MES tại Việt Nam và thế giới
Với vai trò quan trọng của mình, MES không chỉ là một công cụ mà còn là một chiến lược quan trọng giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu suất và cải thiện sự cạnh tranh trên thị trường. Theo nghiên cứu của tổ chức Technavio, quy mô thị trường Phần mềm Hệ thống Thực thi Sản xuất (MES) toàn cầu đạt 12550 triệu USD vào năm 2022 và dự kiến sẽ đạt 19270 triệu USD vào năm 2028 với tốc độ CAGR là 7.4% trong giai đoạn 2022-2028. Dự kiến thị trường Châu Á – Thái Bình Dương sẽ chiếm 39% tăng trưởng thị trường toàn cầu trong giai đoạn dự báo.
Tuy nhiên tại Việt Nam, đa số nhà máy tại vẫn chưa khai thác hệ thống MES một cách tối ưu. Thường thì, các doanh nghiệp tại Việt Nam chỉ dừng lại ở các tầng đầu tiên của hệ thống quản lý, và một số ít thậm chí bỏ qua tầng quản lý trung tâm, dẫn đến nhiều hạn chế và rủi ro do thiếu liên kết giữa các tầng.
7. Quy trình triển khai một hệ thống MES:
Để triển khai hệ thống MES tại doanh nghiệp Việt Nam một cách hiệu quả, các bước sau đây cần được thực hiện một cách cụ thể và có kế hoạch:
Bước 1: Xác định mục tiêu cần đạt được
Trước khi bắt đầu, doanh nghiệp cần xác định rõ mục tiêu cuối cùng mà họ muốn đạt được sau khi triển khai hệ thống MES. Việc này bao gồm việc cân nhắc và ưu tiên các chức năng cụ thể của MES phù hợp với nhu cầu và mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp. Việc xác định rõ mục tiêu giúp xây dựng một kế hoạch triển khai chính xác và hiệu quả.
Bước 2: Lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ triển khai MES phù hợp
Việc lựa chọn một nhà cung cấp dịch vụ triển khai MES phù hợp là rất quan trọng. Doanh nghiệp cần tìm kiếm những đối tác có kinh nghiệm, hiểu biết sâu sắc về ứng dụng của MES trong ngành nghề và lĩnh vực cụ thể mà họ hoạt động. Đảm bảo rằng nhà cung cấp được chọn có kỹ năng và năng lực để hỗ trợ triển khai một cách thành công.
Bước 3: Chuẩn bị nguồn lực nội bộ
Sau khi đã chọn được nhà cung cấp phù hợp, doanh nghiệp cần chuẩn bị nguồn lực nội bộ để triển khai hệ thống MES. Điều này bao gồm việc thành lập đội ngũ dự án có kiến thức sâu về các vấn đề tại nhà máy, lập kế hoạch triển khai chi tiết, tiến hành khảo sát chi tiết tại nhà máy cùng với nhà cung cấp để thu thập thông tin cần thiết. Đồng thời, cần đào tạo nhân viên nhà máy về cách sử dụng hệ thống MES trong quá trình sản xuất.
Bằng cách thực hiện các bước trên một cách cẩn thận và có kế hoạch, doanh nghiệp có thể triển khai hệ thống MES một cách hiệu quả và đạt được các mục tiêu kinh doanh đề ra.
8. Tổng kết
Để tối ưu hóa quản lý doanh nghiệp và đáp ứng được sự biến đổi không ngừng của thị trường, việc triển khai hệ thống MES trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Tại sao không tận dụng cơ hội này để tạo ra lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp của mình?
Vietsoft với hơn 20 năm kinh nghiệm chuyên triển khai các giải pháp quản lý cho doanh nghiệp sản xuất. Chúng tôi với sự hiểu biết sâu sắc về các ngành công nghiệp sản xuất và kinh nghiệm lâu năm, tự tin là đối tác lý tưởng cho việc triển khai Hệ thống Điều hành Sản xuất MES SmartTrack. Với đội ngũ kỹ thuật tài năng và kinh nghiệm, chúng tôi cam kết cung cấp các phần mềm và giải pháp toàn diện, đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng và có khả năng mở rộng quy mô cao trong mọi ngành công nghiệp sản xuất.