Bảo trì dựa trên thời gian (Time Based Maintenance) là phương pháp bảo trì định kỳ các thiết bị hoặc hệ thống dựa trên thời gian sử dụng thiết bị. Phương pháp TBM là một dạng bảo trì thuộc Preventive Maintenance (Bảo trì phòng ngừa) được áp dụng phổ biến trong nhiều ngành công nghiệp, bao gồm cả sản xuất, năng lượng, hóa chất, và tàu thủy.
Khái niệm TBM
Theo phương pháp Bảo trì dựa trên thời gian thực TBM, các thiết bị hoặc hệ thống được thực hiện bảo trì định kỳ mà không cần phải chờ đợi đến khi phát sinh trục trặc hoặc ngừng máy do hỏng hóc. Thông thường, các hoạt động bảo trì được thực hiện theo một lịch trình định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất trên cơ sở tính toán hệ số Thời gian trung bình giữa các lần hỏng hóc (Mean Time Between Failure MTBF), bao gồm kiểm tra, bảo dưỡng và thay thế các bộ phận hoặc thiết bị cần thiết.
Phương pháp Bảo trì dựa trên thời gian thực thường được áp dụng trong công tác quản lý bảo trì đối với các thiết bị hoặc hệ thống hao mòn chậm, không được trang bị cảm biến đo lường tình trạng và không dễ dàng thay thế. Trong những trường hợp này, việc thực hiện các hoạt động bảo trì định kỳ theo phương pháp TBM có thể giúp đảm bảo sự hoạt động liên tục của thiết bị và ngăn ngừa các sự cố không đáng có.
Bảo trì theo thời gian thực cũng bao gồm hai loại bảo trì khác là Bảo trì dựa trên lỗi được phát hiện (Failure Finding Maintenance FFM) và Bảo trì dựa trên độ rủi ro (Risk Based Maintenance RBM). Đây là hai phương pháp bảo trì dựa trên việc kiểm tra chi tiết một bộ phận, phụ tùng của thiết bị, từ đó đưa ra đánh giá những nguy cơ hỏng hóc có thể xảy ra cho thiết bị.
2. Một số ví dụ về việc ứng dụng bảo trì dựa trên thời gian TBM
Bảo trì đường ống dẫn dầu khí và khí đốt thường được thực hiện bằng phương pháp Bảo trì dựa trên thời gian (TBM) để xác định thời gian thực hiện các hoạt động bảo dưỡng định kỳ. Tiêu biểu như Công ty dầu khí BP của Vương Quốc Anh. BP đã áp dụng phương pháp TBM để bảo dưỡng đường ống dẫn dầu thô tại một trạm ở vùng biển Bắc Đại Tây Dương. Theo đó, họ đã xác định thời gian thực hiện các hoạt động bảo dưỡng định kỳ, bao gồm kiểm tra đường ống, vệ sinh và sơn lại đường ống nên được thực hiện định kỳ sau mỗi 3 năm vận hành. Sau khi thực hiện các hoạt động bảo dưỡng theo phương pháp TBM, BP đã thu được kết quả tích cực. Thời gian dừng sản xuất do bảo dưỡng đã giảm từ 21 ngày xuống còn 13 ngày, tương đương với mức giảm 38%. Ngoài ra, tổng chi phí bảo dưỡng cũng giảm từ 1,7 triệu đô la Mỹ xuống còn 1,3 triệu đô la Mỹ, tương đương với mức giảm 23,5%.
Một ví dụ khác về việc ứng dụng Bảo trì dựa trên thời gian (TBM) là trong ngành hàng không. Theo đó, các bộ phận quan trọng của máy bay bao gồm động cơ, bộ truyền động, hệ thống điều khiển, hệ thống treo và hệ thống điện luôn được bảo trì và thay thế định kỳ theo thời gian vận hành thực tế, trước khi có bất kỳ sự cố nào phát sinh. Theo một báo cáo của Hiệp hội Hàng không Mỹ (Airlines for America), các hãng hàng không Mỹ đã chi khoảng 7,5 tỷ đô la Mỹ để thực hiện các hoạt động bảo trì theo phương pháp TBM trên các máy bay và động cơ máy bay trong năm 2009. Việc thực hiện các hoạt động bảo trì định kỳ này đã giúp đảm bảo an toàn và tăng độ tin cậy của các máy bay và động cơ, giảm thiểu các rủi ro mất an toàn hàng không và các chi phí bảo trì không đáng có. Ngoài ra, việc áp dụng phương pháp TBM cũng giúp kéo dài tuổi thọ của các máy bay và động cơ, giảm thiểu lượng phế liệu và tác động đến môi trường.
3. Các lợi ích của việc ứng dụng phương pháp bảo trì TBM
Các lợi ích của việc ứng dụng phương pháp Bảo trì dựa trên thời gian thực TBM có thể kể đến bao gồm:
Kế hoạch bảo dưỡng rõ ràng và hiệu quả: Phương pháp TBM cho phép xác định thời điểm thực hiện bảo dưỡng định kỳ của các thiết bị, hệ thống, máy móc, giúp tạo ra kế hoạch bảo dưỡng rõ ràng và hiệu quả. Kế hoạch này giúp đảm bảo an toàn và độ tin cậy của thiết bị, giảm thiểu thời gian dừng sản xuất và giảm thiểu chi phí bảo dưỡng không đáng có.
Nâng cao độ tin cậy và hiệu suất của thiết bị: Việc bảo trì định kỳ giúp phát hiện và khắc phục các lỗi kỹ thuật, hư hỏng trên thiết bị trước khi chúng dẫn đến các sự cố nghiêm trọng, giúp tăng độ tin cậy và hiệu suất của thiết bị.
Tiết kiệm chi phí bảo trì: Phương pháp TBM giúp phát hiện các lỗi kỹ thuật và hư hỏng trên thiết bị sớm, tránh được việc phải thay thế thiết bị hoặc sửa chữa ở mức độ nặng hơn, giúp giảm chi phí bảo trì.
Tăng cường an toàn vận hành: Bảo trì định kỳ giúp đảm bảo an toàn vận hành của thiết bị, hệ thống, máy móc, giảm thiểu nguy cơ tai nạn lao động và sự cố vận hành.
4. Ưu và nhược điểm của bảo trì TBM
Bảo trì dựa trên thời gian (TBM) có nhiều ưu điểm khi được áp dụng vào quản lý bảo trì.
Đầu tiên, việc đào tạo cho các nhiệm vụ dựa trên thời gian tương đối đơn giản và không đòi hỏi đào tạo chuyên sâu.
Thứ hai, so với bảo trì sự cố hoặc khắc phục sự cố (CM), chi phí dài hạn của TBM tương đối thấp.
Thứ ba, TBM dễ thực hiện hơn so với các phương pháp khác như bảo trì dự đoán (PdM) hoặc giám sát dựa trên điều kiện, vì không yêu cầu các cảm biến hoặc thiết bị bổ sung để quyết định khi nào tài sản cần bảo dưỡng.
Thứ tư, lịch trình bảo trì có thể dự đoán được và nhất quán do TBM tuân theo một khoảng thời gian đã định.
Cuối cùng, TBM hiệu quả đối với tài sản chạy liên tục, vì hao mòn của tài sản này dễ dự đoán hơn, cho phép công việc bảo trì được lên lịch định kỳ.
Tuy nhiên, phương pháp Bảo trì dựa trên thời gian (TBM) cũng có một số hạn chế như: Bảo trì TBM sẽ không phản ánh tình trạng thực tế của thiết bị và không đảm bảo việc bảo trì luôn diễn ra vào đúng thời điểm cần thiết.
Trong số trường hợp cần phải bảo dưỡng đặc biệt hoặc không thể dựa trên thời gian để lên kế hoạch bảo dưỡng định kỳ, ví dụ như các thiết bị hoạt động ngoài trời, bị ảnh hưởng bởi môi trường thì việc ứng dụng TBM sẽ không mang lại hiệu quả như mmong muốn.
Do đó, việc lên kế hoạch định kì cần được cân nhắc kỹ lưỡng ngay từ đầu khi ứng dụng TBM để đảm bảo hiệu quả của việc bảo trì. Ngoài ra các giải pháp phần mềm quản lý bảo trì CMMS cũng là một công cụ giúp tối ưu hoá việc lập kế hoạch bảo trì định kì, giúp tăng độ chính xác và hiệu quả cho phương pháp bảo trì TBM.