Tự Động Hóa Quy Trình Bằng Robot RPA Trong Lĩnh Vực Sản Xuất

Tự Động Hóa Quy Trình Bằng Robot RPA Trong Lĩnh Vực Sản Xuất

Trong bối cảnh công nghiệp 4.0 đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, robot trong lĩnh vực sản xuất không chỉ giới hạn ở các cánh tay robot vật lý trên dây chuyền lắp ráp mà còn mở rộng sang các phần mềm thông minh. Robotic Process Automation (RPA) chính là công nghệ đột phá, giúp tự động hóa các quy trình hành chính, quản lý và hỗ trợ sản xuất một cách linh hoạt.  Bài viết này sẽ giải thích chi tiết khái niệm RPA trong lĩnh vực sản xuất, cách RPA tích hợp với hệ thống giám sát để tối ưu hóa toàn bộ quy trình.

 

I. RPA Là Gì Và Cách Hoạt Động Trong Sản Xuất?

1. Khái niệm RPA (Robotic Process Automation)

RPA (Robotic Process Automation) là công nghệ sử dụng các robot phần mềm (software robots) để mô phỏng hành động của con người trong việc tự động hoá các nhiệm vụ lặp lại, dựa trên quy tắc rõ ràng. Khác với robot công nghiệp truyền thống chỉ xử lý công việc vật lý như hàn nối hay vận chuyển, RPA tập trung vào các quy trình kỹ thuật số như nhập liệu, kiểm tra dữ liệu hay xử lý đơn hàng.

2. Cách RPA hoạt động

Trong lĩnh vực sản xuất, RPA hoạt động bằng cách:

  • Trích xuất dữ liệu tự động: Sử dụng công nghệ OCR (Optical Character Recognition) để đọc hóa đơn, phiếu nhập kho từ file PDF hoặc email.
  • Xử lý quy trình theo quy tắc: Bot kiểm tra dữ liệu so với đơn đặt hàng, cập nhật hệ thống ERP và gửi thông báo mà không cần can thiệp thủ công.
  • Tích hợp đa hệ thống: Kết nối với MES, ERP, CRM mà không yêu cầu lập trình phức tạp, giúp robot trong lĩnh vực sản xuất hoạt động mượt mà trên nền tảng cũ.

Ví dụ:

Thay vì nhân viên phải thao tác thủ công, RPA có thể:

  • Đăng nhập vào hệ thống ERP/MES,
  • Sao chép dữ liệu từ email, file Excel, hoặc biểu mẫu,
  • Nhập liệu, kiểm tra, tính toán,
  • Xuất báo cáo và gửi thông tin cho các bộ phận liên quan.

Như vậy, RPA là “robot số” xử lý dữ liệu và quy trình hành chính trong sản xuất, giúp nhân viên tập trung vào các công việc giá trị cao hơn như cải tiến kỹ thuật, bảo trì, hay phân tích năng suất.

Theo báo cáo của Gartner, đến năm 2025, thị trường RPA toàn cầu dự kiến đạt 22 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng hàng năm vượt 36%. Tại Việt Nam, các doanh nghiệp sản xuất đang áp dụng RPA để khắc phục tình trạng thiếu lao động kỹ thuật và lỗi thủ công, đặc biệt trong bối cảnh chuỗi cung ứng bị gián đoạn.

 

II. Vai trò của RPA trong quản lý sản xuất hiện nay

Trong các nhà máy hiện đại, quản lý sản xuất không chỉ nằm ở dây chuyền mà còn ở quản lý thông tin, đồng bộ hệ thống, và kiểm soát hiệu suất (OEE). RPA hỗ trợ mạnh mẽ ở những mảng sau:

1. Tăng tốc xử lý dữ liệu và báo cáo

Các phòng ban (kế hoạch, vật tư, chất lượng, bảo trì…) đều cần dữ liệu chính xác theo thời gian thực. RPA giúp:

  • Tự động tổng hợp báo cáo sản lượng, lỗi, thời gian ngừng máy;
  • Đồng bộ dữ liệu từ nhiều nguồn: MES, ERP, SCADA, Excel;
  • Giảm đến 90% thời gian tổng hợp dữ liệu và sai sót thủ công.

2. Hỗ trợ ra quyết định nhanh hơn

Khi dữ liệu được cập nhật liên tục, nhà quản lý có thể theo dõi hiệu suất, tồn kho, hoặc năng suất ca làm việc theo thời gian thực (real-time) — điều mà các hệ thống truyền thống không thể làm được nếu không có RPA hỗ trợ luồng dữ liệu.

3. Giảm tải cho nhân sự hành chính

RPA xử lý tự động các công việc như tạo phiếu nhập/xuất kho, lập kế hoạch sản xuất, tạo hóa đơn, hoặc xử lý đơn hàng. Nhân viên chỉ cần giám sát và xử lý ngoại lệ — đúng tinh thần “con người điều khiển – robot thực hiện”.

4. Cầu nối giữa các hệ thống

Trong nhiều nhà máy, hệ thống ERP (như SAP, Oracle, Odoo) và MES không giao tiếp trơn tru. RPA giúp kết nối dữ liệu giữa các nền tảng mà không cần lập trình phức tạp, đảm bảo dòng thông tin xuyên suốt từ sản xuất đến kế toán, tồn kho, và khách hàng.

 

III. Lợi ích cốt lõi khi ứng dụng RPA trong sản xuất công nghiệp

1. Giảm chi phí vận hành

Theo nghiên cứu của Deloitte, các doanh nghiệp sản xuất triển khai RPA có thể giảm 20–50% chi phí hoạt động. Nguyên nhân:

  • RPA hoạt động 24/7, không cần nghỉ;
  • Không phát sinh lỗi nhập liệu;
  • Không cần chi phí đào tạo nhân sự cho tác vụ lặp lại.

2. Nâng cao hiệu suất và năng suất lao động

Một “robot phần mềm” có thể thay thế hàng chục giờ làm việc của nhân viên hành chính. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể:

  • Đẩy nhanh chu kỳ sản xuất và xuất hàng;
  • Rút ngắn thời gian phản hồi khách hàng;
  • Giảm thời gian chuẩn bị kế hoạch sản xuất hàng ngày từ vài giờ xuống vài phút.

3. Tăng độ chính xác và giảm rủi ro

Các sai sót nhỏ trong nhập liệu hoặc báo cáo có thể dẫn đến tổn thất lớn trong quản lý vật tư và đơn hàng. RPA đảm bảo:

  • Tính chính xác tuyệt đối trong xử lý số liệu;
  • Tự động kiểm tra đối chiếu thông tin (cross-check);
  • Lưu lại nhật ký thao tác để dễ dàng truy xuất.

4. Giải quyết bài toán thiếu hụt nhân lực

Khi ngành sản xuất đối mặt với thiếu lao động lành nghề, RPA giúp giảm áp lực tuyển dụng bằng cách tự động hóa các quy trình không đòi hỏi kỹ năng đặc biệt.

5. Cải thiện tính tuân thủ và kiểm soát

RPA tạo dấu vết hoạt động (audit trail) rõ ràng cho mọi quy trình, giúp doanh nghiệp tuân thủ các tiêu chuẩn ISO, GMP, hay IATF 16949 trong quản lý sản xuất.

 

IV. Các ứng dụng thực tế của RPA trong lĩnh vực sản xuất

1. Xử lý hóa đơn và đơn đặt hàng (PO/Invoice Processing)

RPA sử dụng OCR (Optical Character Recognition) để đọc thông tin từ hóa đơn, đối chiếu dữ liệu trong ERP và tự động cập nhật trạng thái thanh toán — giúp rút ngắn 70–80% thời gian xử lý.

2. Quản lý tồn kho và vật tư

RPA có thể:

  • Giám sát tồn kho theo thời gian thực;
  • Gửi cảnh báo khi tồn dưới mức tối thiểu;
  • Tự động tạo yêu cầu nhập hàng (MRP request);
  • Cập nhật số liệu sang hệ thống ERP/MES mà không cần thao tác thủ công.

3. Tự động hóa báo cáo sản xuất

RPA tổng hợp dữ liệu từ các máy, cảm biến, MES và tạo báo cáo OEE, downtime, lỗi sản xuất… giúp nhà quản lý có bức tranh tổng thể mà không cần Excel thủ công.

4. Lập kế hoạch sản xuất (Production Scheduling)

Robot phần mềm có thể lấy dữ liệu đơn hàng, công suất máy, nhân lực, rồi tự động lập kế hoạch tối ưu ca làm — hỗ trợ bộ phận kế hoạch (PPC) đưa ra lịch sản xuất chính xác và linh hoạt.

5. Quản lý chuỗi cung ứng (Supply Chain Management)

Từ việc gửi email cho nhà cung cấp, kiểm tra tiến độ giao hàng, đến xử lý chứng từ hải quan – tất cả đều có thể tự động hóa với RPA, giảm 60–70% khối lượng công việc thủ công.

6. Bảo trì – bảo dưỡng thiết bị (Maintenance Automation)

Khi tích hợp với hệ thống IoT, RPA có thể:

  • Tự động nhận cảnh báo từ cảm biến máy móc;
  • Gửi lệnh tạo phiếu bảo trì;
  • Thông báo kỹ thuật viên và theo dõi tiến độ sửa chữa.

 

V. Ví Dụ Thực Tế Của RPA Trong Nhà Máy Công Nghiệp

Hãy cùng điểm qua một số ví dụ điển hình về RPA trong lĩnh vực sản xuất đang “cân” cả nhà máy:

1. Tự Động Hóa Quy Trình Mua Hàng Và Hóa Đơn

  • Bài Toán: Nhân viên mua hàng nhận được hàng trăm email đặt hàng và hóa đơn với định dạng khác nhau. Việc nhập thủ công vào ERP mất nhiều thời gian, dễ chậm trễ và sai sót.
  • Giải Pháp RPA: Bot RPA sẽ tự động quét hộp thư, sử dụng công nghệ OCR (Nhận dạng ký tự quang học) để trích xuất dữ liệu quan trọng (mã hàng, số lượng, đơn giá), so sánh với đơn đặt hàng trong hệ thống, sau đó tự động nhập vào ERP và gửi email xác nhận. Con người chỉ can thiệp khi có ngoại lệ.

2. Quản Lý Tồn Kho Thời Gian Thực

  • Bài Toán: Số liệu tồn kho không đồng bộ giữa sổ sách, kho thực tế và hệ thống, dẫn đến tình trạng dư thừa hoặc thiếu hụt nguyên vật liệu.
  • Giải Pháp RPA: Bot RPA được lập trình để liên tục giám sát mức tồn kho từ dữ liệu sản xuất và bán hàng. Khi mức tồn kho xuống dưới ngưỡng quy định, bot sẽ tự động tạo đơn đặt hàng mới và gửi đến nhà cung cấp được chỉ định.

3. Quản Lý Định Mức Nguyên Vật Liệu (BOM)

  • Bài Toán: Việc cập nhật BOM mỗi khi có thay đổi thiết kế hoặc vật tư là vô cùng phức tạp và dễ xảy ra sai lầm, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm cuối cùng.
  • Giải Pháp RPA: Bot RPA có nhiệm vụ đồng bộ hóa BOM từ hệ thống thiết kế (CAD/PLM) sang hệ thống hoạch định (ERP) và sản xuất (MES), đảm bảo mọi thông tin luôn chính xác và nhất quán trên toàn bộ quy trình.

4. Hỗ Trợ Báo Cáo Và Giám Sát Sản Xuất

  • Bài Toán: Cuối mỗi ca, quản đốc phải dành hàng giờ để tổng hợp dữ liệu từ các máy móc, tờ khai ca để lập báo cáo sản xuất.
  • Giải Pháp RPA: Bot RPA tự động thu thập dữ liệu từ các nguồn khác nhau (log máy, đầu vào của công nhân), định dạng và tạo báo cáo OEE (Hiệu suất thiết bị tổng thể), năng suất, chất lượng… và gửi tự động đến các nhà quản lý trước khi ca làm việc kết thúc.

 

VI. Tích Hợp RPA Với Hệ Thống Giám Sát Sản Xuất MES: Bước Đột Phá Toàn Diện

RPA là một công cụ tuyệt vời, nhưng sức mạnh thực sự được nhân lên gấp bội khi nó được tích hợp vào một hệ thống cốt lõi như MES (Hệ thống điều hành sản xuất). Đây chính là điểm khác biệt mà các giải pháp tiên tiến như MES SmartTrack mang lại.

Hãy tưởng tượng một kịch bản lý tưởng:

·        MES SmartTrack thu thập dữ liệu thời gian thực từ các thiết bị IoT, máy móc và con người trên sàn sản xuất.

·        Khi hệ thống MES phát hiện một lô hàng sắp hoàn thành, nó kích hoạt bot RPA.

·        Bot RPA này tự động đăng nhập vào hệ thống ERP, kiểm tra đơn hàng tương ứng, tạo phiếu xuất kho thành phẩm và cập nhật trạng thái đơn hàng.

·        Đồng thời, một bot RPA khác tự động gửi thông báo cho bộ phận Logistics và khách hàng về tiến độ giao hàng.

Sự kết hợp này tạo ra một vòng lặp khép kín, nơi dữ liệu sản xuất được tự động chuyển hóa thành hành động trong các hệ thống quản lý, không còn bất kỳ sự chậm trễ hay gián đoạn nào. Ứng dụng RPA trong lĩnh vực sản xuất theo cách này không chỉ là tự động hóa công việc, mà là tự động hóa toàn bộ quy trình sản xuất một cách thông minh. Xin vui lòng tham khảo giải pháp Hệ thống giám sát sản xuất MES SmartTrack tại đây

Hoặc liên hệ để nhận tư vấn theo hotline: 0986778578 hoặc email sales@vietsoft.com.vn

 

VII. Xu Hướng Tương Lai: Từ RPA Đến Tự Động Hóa Thông Minh (Intelligent Automation)

RPA trong lĩnh vực sản xuất truyền thống mới chỉ là bước khởi đầu. Tương lai nằm ở sự hội tụ với Trí Tuệ Nhân Tạo (AI) và Học Máy (Machine Learning). Khi đó, RPA sẽ tiến hóa thành “Tự động hóa thông minh” (Intelligent Automation), có khả năng:

  • Xử lý dữ liệu phi cấu trúc (như email, biên bản họp).
  • Dự đoán sự cố thông qua phân tích dữ liệu cảm biến để đề xuất bảo trì phòng ngừa.
  • Đưa ra quyết định phức tạp dựa trên các mô hình học máy.

 

VIII. Kết Luận

Hành trình chuyển đổi số trong sản xuất không còn là một lựa chọn, mà là một yêu cầu tất yếu để tồn tại và phát triển. Việc áp dụng RPA trong lĩnh vực sản xuất chính là bước đi chiến lược, vững chắc đầu tiên, mang lại hiệu quả tức thì và lợi thế cạnh tranh rõ rệt. Bằng cách triển khai các “robot phần mềm” này, doanh nghiệp không chỉ giải phóng sức người, tiết kiệm chi phí mà còn xây dựng một nền tảng vững chắc cho các công nghệ tiên tiến hơn trong tương lai.

Hãy bắt đầu từ những quy trình đơn giản nhất, chứng minh giá trị và mở rộng dần. Vietsoft tin rằng đây là thời điểm vàng để các nhà máy Việt Nam nắm bắt cơ hội, biến thách thức thành lợi thế, và viết nên chương mới cho nền sản xuất thông minh.