Cách Tính toán và theo dõi OEE Hiệu Quả

Hiệu quả Thiết bị Tổng thể (OEE) là một chỉ số quan trọng trong ngành sản xuất, giúp doanh nghiệp đánh giá mức độ hiệu quả và khả năng hoạt động của thiết bị. Tối ưu hóa OEE không chỉ giảm thiểu thời gian ngừng máy mà còn giúp tối đa hóa năng suất và tối ưu chi phí, nâng cao khả năng cạnh tranh. Bài viết này sẽ trình bày cách tính toán và theo dõi OEE chi tiết, bao gồm các công thức, yếu tố cấu thành, ý nghĩa của chỉ số OEE, cũng như những chiến lược nâng cao hiệu quả thiết bị.

1. Giới Thiệu về khái niệm OEE và Tầm Quan Trọng của theo dõi OEE

Hiệu quả Thiết bị Tổng thể OEE là thước đo chuẩn trong sản xuất công nghiệp, giúp doanh nghiệp xác định và theo dõi các tổn thất trong quá trình sản xuất. Thông qua theo dõi OEE, doanh nghiệp có thể:

Đánh giá hiệu quả sử dụng thiết bị: Xác định các thiết bị đang hoạt động dưới mức hiệu quả tiềm năng.
Cải tiến quy trình: Đưa ra cơ sở khoa học để cải tiến liên tục quy trình sản xuất.
Tăng năng suất tổng thể: Giúp doanh nghiệp tối ưu hóa hoạt động, nâng cao năng suất và giảm chi phí.

2. Lịch Sử Hình Thành của OEE

OEE bắt đầu phát triển từ những năm 1950 tại Mỹ, khi các doanh nghiệp lớn như General Electric và DuPont đưa ra phương pháp thu thập dữ liệu về thời gian hoạt động và sự cố của máy móc. Đến thập niên 1980, các công ty sản xuất ô tô Nhật Bản như Toyota, Mitsubishi bắt đầu sử dụng việc theo dõi OEE để đo lường hiệu suất trong quy trình quản lý sản xuất, tạo nền móng cho cách tính OEE hiện đại. Đến nay, nhờ sự phát triển của công nghệ thông tin, việc theo dõi OEE đã trở thành công cụ đánh giá không thể thiếu, được tích hợp vào nhiều hệ thống quản lý sản xuất tự động.

3. Các Yếu Tố Thành Phần Cấu Thành OEE

OEE (Overall Equipment Effectiveness) là chỉ số đánh giá hiệu quả hoạt động tổng thể của thiết bị trong sản xuất. Chỉ số này được tính dựa trên ba yếu tố chính: Khả dụng (Availability), Hiệu suất (Performance) và Chất lượng (Quality). Cả ba yếu tố này kết hợp lại sẽ cho ra chỉ số OEE cuối cùng, cung cấp một cái nhìn toàn diện về hiệu suất thiết bị.

a) Khả dụng (Availability)

Khả dụng là yếu tố đầu tiên trong ba yếu tố cấu thành OEE, phản ánh tỷ lệ thời gian thiết bị thực sự hoạt động so với tổng thời gian dự kiến có thể hoạt động. Yếu tố này đo lường mức độ sẵn sàng của thiết bị, đặc biệt quan trọng để xác định thời gian chết hoặc thời gian ngừng máy không theo kế hoạch (như sự cố kỹ thuật, bảo trì khẩn cấp).

Công thức tính Khả dụng (Availability):

Availability (%) = (Thời gian hoạt động thực tế / Tổng thời gian dự kiến hoạt động) x 100%

Ví dụ, nếu thiết bị có thời gian hoạt động thực tế là 440 phút trong tổng thời gian làm việc dự kiến là 500 phút, thì khả dụng sẽ là:

Availability = (440 / 500) x 100% = 88%

b) Hiệu Suất (Performance)

Hiệu suất là yếu tố thứ hai trong công thức OEE, đo lường tốc độ làm việc của thiết bị so với tốc độ lý tưởng hoặc tốc độ tối ưu. Yếu tố này phản ánh mức độ hiệu quả khi thiết bị hoạt động – thiết bị càng hoạt động chậm so với tốc độ tối ưu, thì chỉ số hiệu suất càng thấp. Những yếu tố ảnh hưởng đến hiệu suất bao gồm giảm tốc độ do trục trặc nhỏ hoặc vận hành không hiệu quả.

Công thức tính Hiệu suất (Performance):

Performance (%) = (Số lượng sản phẩm thực tế sản xuất / Số lượng sản phẩm lý tưởng theo tốc độ tối ưu) x 100%

Ví dụ, nếu thiết bị có thể sản xuất 1,200 sản phẩm trong một khoảng thời gian nhất định nhưng thực tế chỉ sản xuất được 1,000 sản phẩm, thì hiệu suất sẽ là:

Performance = (1,000 / 1,200) x 100% = 83,33%

c) Chất Lượng (Quality)

Chất lượng là yếu tố thứ ba trong chỉ số OEE, đo lường tỷ lệ sản phẩm đạt tiêu chuẩn so với tổng số sản phẩm sản xuất ra. Chỉ số này đánh giá tỷ lệ sản phẩm không có lỗi hoặc sản phẩm đạt yêu cầu chất lượng, giúp xác định tỷ lệ hao hụt do sản phẩm lỗi hoặc sản phẩm cần gia công lại.

Công thức tính Chất lượng (Quality):

Quality (%) = (Số lượng sản phẩm đạt tiêu chuẩn / Tổng số sản phẩm sản xuất) x 100%

Ví dụ, nếu thiết bị sản xuất ra 950 sản phẩm và trong đó có 900 sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng, thì chỉ số chất lượng sẽ là:

Quality = (900 / 950) x 100% = 94,74%

4. Công Thức Tổng Hợp Tính Chỉ Số OEE

Sau khi tính toán được các chỉ số Availability, Performance và Quality, chúng ta có thể tính chỉ số OEE bằng cách nhân ba yếu tố này với nhau:

OEE = Availability x Performance x Quality

Việc tính toán và theo dõi OEE dựa trên ba yếu tố thành phần này giúp doanh nghiệp có cái nhìn rõ ràng về những điểm yếu cần cải thiện, từ đó đưa ra các chiến lược nâng cao hiệu quả thiết bị và tối ưu quy trình sản xuất.

5. Ví Dụ Minh Họa Cách Tính OEE Chi Tiết

Để hiểu rõ hơn về cách tính OEE, hãy xem qua các ví dụ cụ thể sau:

Ví dụ 1:

Một nhà máy có thời gian hoạt động thực tế là 400 phút trong tổng số 480 phút làm việc. Nhà máy sản xuất được 950 sản phẩm (tốc độ lý tưởng là 1,100 sản phẩm) và có 920 sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng.

Khả dụng (Availability) = (400 / 480) x 100% = 83,33%
Hiệu suất (Performance) = (950 / 1100) x 100% = 86,36%
Chất lượng (Quality) = (920 / 950) x 100% = 96,84%

=> OEE = 83,33% x 86,36% x 96,84% ≈ 69,81%

Kết quả cho thấy OEE của dây chuyền sản xuất này là khoảng 69,81%, phản ánh mức hiệu suất có thể cải thiện thêm.

Ví dụ 2:

Một nhà máy làm việc mỗi ngày 8 tiếng, tương đương 480 phút. Trong đó, 60 phút nghỉ ăn trưa, 20 phút dừng máy để điều chỉnh kỹ thuật và 30 phút để chờ nguyên liệu. Dữ liệu sản xuất trong ngày như sau:

Thời gian hoạt động thực tế = 480 phút – 60 phút – 20 phút – 30 phút = 370 phút.
Khả dụng (Availability) = (370 / 480) x 100% = 77,08%
Hiệu suất (Performance) = (340 sản phẩm thực tế / 400 sản phẩm lý tưởng) x 100% = 85%
Chất lượng (Quality) = (320 sản phẩm đạt chất lượng / 340 sản phẩm hoàn thành) x 100% = 94,12%

=> OEE = 77,08% x 85% x 94,12% ≈ 61,52%

Kết quả tính OEE là 61,52%, cho thấy máy móc và quy trình sản xuất của nhà máy chỉ đang hoạt động ở mức 61,52% so với tiềm năng tối đa.

5. Ý Nghĩa Giá Trị của Chỉ Số OEE

Hiểu rõ giá trị của chỉ số OEE sẽ giúp nhà quản lý đánh giá hiệu suất tổng thể của thiết bị:

OEE = 100%: Hiệu suất lý tưởng khi không có thời gian dừng máy, chất lượng sản phẩm tối ưu.
OEE > 85%: Mức hiệu suất tốt, phù hợp với nhiều doanh nghiệp làm mục tiêu dài hạn.
OEE khoảng 60-85%: Hiệu suất ở mức trung bình, còn tiềm năng cải thiện.
OEE < 60%: Mức hiệu suất thấp, cần thực hiện các biện pháp cơ bản để nâng cao.

6. Lợi Ích Của Việc Tính Và Theo Dõi OEE (Cách Tính OEE)

Chỉ số Hiệu quả Thiết bị Tổng thể (OEE) là một công cụ quan trọng trong quản lý sản xuất, giúp doanh nghiệp cải thiện hiệu suất và giảm thiểu chi phí. Việc tính OEE và theo dõi OEE liên tục sẽ mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, bao gồm:

Trực quan hóa hiệu suất: OEE cung cấp cái nhìn rõ ràng và chính xác về hiệu suất của từng thiết bị và dây chuyền sản xuất. Khi tính toán OEE, doanh nghiệp dễ dàng nhận diện các vấn đề trong quy trình và có kế hoạch cải thiện kịp thời để nâng cao hiệu quả sản xuất.
Tăng công suất đầu ra: Bằng cách áp dụng OEE vào quy trình sản xuất, doanh nghiệp có thể nhanh chóng phát hiện các vấn đề tắc nghẽn và hỏng hóc, từ đó nâng cao năng suất, cải thiện chất lượng sản phẩm, giảm thời gian chết và tăng khả năng cạnh tranh.
Giảm chi phí máy móc: Cách tính OEE giúp doanh nghiệp phát hiện sớm các vấn đề có thể dẫn đến hỏng hóc, từ đó có kế hoạch bảo trì và bảo dưỡng hợp lý. Việc này giúp giảm thiểu chi phí sửa chữa và bảo trì thiết bị.
Giảm lãng phí: Việc tối ưu hóa quy trình sản xuất thông qua OEE giúp doanh nghiệp giảm thiểu lãng phí nguyên liệu và năng lượng, từ đó tăng lợi nhuận và hỗ trợ tính bền vững môi trường.
Cải thiện mối quan hệ với khách hàng: Khi doanh nghiệp có thể cải thiện chất lượng và thời gian giao hàng nhờ OEE, họ sẽ xây dựng được mối quan hệ tốt hơn với khách hàng, từ đó mở rộng cơ hội kinh doanh.

Các lợi ích trên chứng tỏ sự quan trọng của việc tính và theo dõi OEE trong hoạt động sản xuất, giúp doanh nghiệp không chỉ nâng cao hiệu quả mà còn gia tăng tính cạnh tranh trên thị trường.

7. Cách Cải Thiện Chỉ Số OEE

Để cải thiện chỉ số Hiệu quả Thiết bị Tổng thể (OEE), các nhà sản xuất cần áp dụng những chiến lược tối ưu hóa năng suất và hiệu quả thiết bị. Dưới đây là các bước cơ bản giúp cải thiện OEE:

· Ưu tiên các tài sản sản xuất quan trọng: Xác định và tập trung vào các thiết bị và quy trình có ảnh hưởng lớn đến sản xuất. Việc này giúp giảm thời gian chết và tăng hiệu suất tổng thể của thiết bị.

· Hiểu rõ các thành phần của OEE: Để tính toán OEE chính xác, doanh nghiệp cần hiểu rõ ba yếu tố chính: tính khả dụng, hiệu suất và chất lượng. Việc phân tích sâu từng thành phần giúp phát hiện và khắc phục kịp thời các vấn đề.

· Kết nối OEE với hệ thống quản lý bảo trì thiết bị CMMS và quản lý sản xuất MES: Sử dụng các công nghệ kỹ thuật số để theo dõi và quản lý hiệu suất thiết bị theo thời gian thực. Việc này giúp cải thiện quy trình sản xuất và giảm sai sót trong tính toán OEE.

· Xây dựng môi trường sản xuất chuẩn mực: Đảm bảo môi trường sản xuất tối ưu giúp giảm thiểu tổn thất do điều kiện làm việc không thuận lợi, từ đó cải thiện OEE và hiệu quả của thiết bị.

· Bảo trì phòng ngừa định kỳ: Thực hiện bảo trì định kỳ và có kế hoạch bảo dưỡng hợp lý giúp giảm thời gian ngừng hoạt động và tối ưu hóa hiệu suất của thiết bị, từ đó cải thiện OEE.

Cải thiện OEE không chỉ giúp tăng năng suất mà còn nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm chi phí, và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

8. Tổng Kết

OEE là công cụ đắc lực trong việc quản lý sản xuất và nâng cao hiệu quả thiết bị. Việc tính toán và theo dõi OEE giúp doanh nghiệp phát hiện các tổn thất trong sản xuất và thực hiện các giải pháp cải thiện. Nhờ đó, không chỉ nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm mà còn giảm thiểu chi phí và tăng cường khả năng cạnh tranh.

Việc tính toán và theo dõi OEE sẽ dễ dàng hơn rất nhiều khi sử dụng phần mềm CMMS chuyên nghiệp như EcoMaint. Với các tính năng vượt trội:

Quản lý danh sách tài sản.

Lên lịch bảo trì tự động.

Theo dõi hiệu suất thiết bị theo thời gian thực.

EcoMaint không chỉ giúp bạn tiết kiệm thời gian mà còn tối ưu chi phí, đảm bảo rằng doanh nghiệp luôn sẵn sàng đón đầu các thử thách trong quản lý bảo trì.

Hãy bắt đầu hành trình tối ưu hoá OEE ngay hôm nay! Xin vui lòng tham khảo giải pháp phần mềm quản lý bảo trì CMMS EcoMaint tại đây. Hoặc liên hệ để nhận tư vấn theo hotline: 0986778578 hoặc email sales@vietsoft.com.vn