Cách Hệ thống MOM cải tiến vận hành sản xuất

Trong bối cảnh công nghiệp 4.0, Hệ thống quản lý Vận hành Sản xuất (MOM) đã trở thành một giải pháp không thể thiếu để cải tiến vận hành sản xuất tại các nhà máy ở Việt Nam. Bài viết sau sẽ giải thích chi tiết cách MOM cải tiến vận hành sản xuất, từ khái niệm cơ bản đến các ứng dụng thực tiễn

I. Hệ thống MOM là gì?

Hệ thống quản lý Vận hành Sản xuất (MOM), hay Manufacturing Operations Management, là một giải pháp toàn diện giúp giám sát, quản lý và tối ưu hóa các hoạt động sản xuất trong nhà máy. MOM bao quát toàn bộ chuỗi giá trị sản xuất, từ lập kế hoạch, kiểm soát chất lượng, quản lý bảo trì, đến theo dõi hàng tồn kho và phân tích hiệu suất.

MOM cải tiến vận hành sản xuất bằng cách tích hợp các công nghệ tiên tiến như IoT (Internet of Things), trí tuệ nhân tạo (AI), và phân tích dữ liệu thời gian thực. Điều này giúp doanh nghiệp có cái nhìn tổng quan về quy trình sản xuất, đưa ra quyết định chính xác, giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm.

II. Đặc điểm nổi bật của MOM

Tích hợp đa hệ thống: Kết nối các hệ thống điều khiển cấp thấp (PLC, SCADA) với hệ thống quản lý cấp cao (ERP), tạo luồng thông tin liền mạch.
Tự động hóa quy trình: Giảm sai sót do con người thông qua tự động hóa các tác vụ như lập kế hoạch, giám sát và báo cáo.
Dữ liệu thời gian thực: Cung cấp thông tin cập nhật liên tục về trạng thái máy móc, tiến độ sản xuất và các chỉ số hiệu suất (KPIs).
Tùy chỉnh linh hoạt: Phù hợp với mọi quy mô doanh nghiệp, từ nhà máy nhỏ đến tập đoàn lớn.

III. Tính năng chính của MOM cải tiến vận hành sản xuất

Hệ thống MOM cung cấp nhiều tính năng quan trọng, mỗi tính năng tập trung vào một khía cạnh cụ thể để MOM cải tiến vận hành sản xuất. Dưới đây là các tính năng chi tiết và cách chúng nâng cao hiệu quả sản xuất.

1. Quản lý thực thi sản xuất (MES)

MES là lõi của MOM, tập trung vào giám sát và quản lý các hoạt động trên sàn nhà máy, giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất:

Theo dõi tiến độ thời gian thực: MES cung cấp thông tin cập nhật liên tục về trạng thái lệnh làm việc, tiến độ sản xuất và hiệu suất dây chuyền. Ví dụ, hệ thống có thể hiển thị số lượng sản phẩm hoàn thành trong một ca làm việc, giúp nhà quản lý phát hiện ngay các vấn đề về tiến độ.
Quản lý lệnh làm việc: MES cho phép tạo, phân bổ và theo dõi các lệnh làm việc, đảm bảo mỗi công đoạn sản xuất được thực hiện đúng thời gian và đúng yêu cầu. Điều này giảm thiểu tình trạng chậm trễ và tăng cường sự phối hợp giữa các bộ phận.
Giám sát microstops: MES ghi lại các lần ngừng máy ngắn (microstops) và phân tích nguyên nhân gốc rễ thông qua dữ liệu từ PLC hoặc cảm biến IoT. Ví dụ, nếu một máy ngừng hoạt động do lỗi kỹ thuật nhỏ, MES sẽ ghi nhận thời gian và nguyên nhân để đề xuất cải tiến.
Chuyển đổi lô sản xuất nhanh: MES tự động gửi công thức sản xuất hoặc hướng dẫn công việc đến máy móc, giảm thời gian chuyển đổi giữa các lô sản xuất. Điều này đặc biệt hữu ích trong các ngành như thực phẩm hoặc dược phẩm, nơi cần thay đổi công thức thường xuyên.

2. Quản lý chất lượng (QMS)

Tính năng quản lý chất lượng (QMS) của MOM đảm bảo sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn cao thông qua giám sát và kiểm tra liên tục, góp phần vào việc MOM cải tiến vận hành sản xuất:

Kiểm tra chất lượng tự động: MOM kích hoạt các yêu cầu kiểm tra chất lượng dựa trên các trình kích hoạt được thiết lập trước, chẳng hạn như sau mỗi 100 sản phẩm hoặc sau mỗi ca làm việc.
Cảnh báo sai lệch thời gian thực: Khi phát hiện sản phẩm không đạt tiêu chuẩn, MOM gửi thông báo tức thì đến người vận hành hoặc quản lý. Điều này giúp khắc phục lỗi ngay lập tức, tránh sản phẩm lỗi đến tay khách hàng.
Báo cáo SPC (Statistical Process Control): MOM tạo các biểu đồ kiểm soát, như biểu đồ Shewhart, để phân tích xu hướng chất lượng và xác định các vấn đề tiềm ẩn. Ví dụ, nếu tỷ lệ lỗi tăng bất thường, biểu đồ sẽ hiển thị để nhà quản lý điều tra nguyên nhân.
Hướng dẫn kiểm tra kỹ thuật số: MOM cung cấp tài liệu hướng dẫn kiểm tra dưới dạng kỹ thuật số (PDF, hình ảnh, video), giúp nhân viên thực hiện kiểm tra đúng quy trình, đặc biệt hữu ích cho các ngành yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt như dược phẩm.

3. Quản lý bảo trì

Tính năng quản lý bảo trì của MOM giúp tối ưu hóa hiệu suất thiết bị và giảm thời gian ngừng máy, là yếu tố quan trọng để MOM cải tiến vận hành sản xuất:

Lập kế hoạch bảo trì định kỳ: MOM tạo lịch bảo trì dựa trên lịch sử hoạt động của máy móc và khuyến nghị từ nhà sản xuất.
Phân tích chỉ số bảo trì: MOM tính toán các chỉ số như MTBF (Thời gian trung bình giữa các lần hỏng) và MTTR (Thời gian trung bình để sửa chữa). Ví dụ, nếu MTBF của một máy là 500 giờ và MTTR là 2 giờ, MOM sẽ đề xuất các biện pháp cải thiện để tăng MTBF hoặc giảm MTTR.
Bảo trì dự đoán: Sử dụng dữ liệu từ cảm biến IoT, MOM dự đoán các sự cố tiềm ẩn, như hao mòn động cơ hoặc hỏng vòng bi, giúp lên kế hoạch bảo trì trước khi sự cố xảy ra. Ví dụ, nếu cảm biến phát hiện rung động bất thường, MOM sẽ cảnh báo để kiểm tra trước khi máy hỏng.
Theo dõi microstops: MOM ghi lại các lần ngừng máy ngắn và phân tích nguyên nhân, như lỗi kỹ thuật hoặc thiếu nguyên liệu, để đề xuất giải pháp giảm thiểu.

4. Quản lý hàng tồn kho

MOM đảm bảo quản lý hàng tồn kho hiệu quả, giảm lãng phí và đảm bảo cung ứng nguyên liệu đúng lúc:

Theo dõi thời gian thực: MOM cập nhật số lượng nguyên liệu thô, sản phẩm dở dang và thành phẩm trong kho, giúp nhà quản lý nắm rõ tình trạng tồn kho.
Dự đoán nhu cầu nguyên liệu: Dựa trên lịch sản xuất và dữ liệu lịch sử, MOM dự đoán nhu cầu nguyên liệu, tránh tình trạng dư thừa hoặc thiếu hụt.
Truy xuất nguồn gốc: MOM theo dõi hành trình của nguyên liệu từ nhà cung cấp đến sản phẩm hoàn thiện, hỗ trợ tuân thủ quy định trong các ngành như thực phẩm hoặc dược phẩm. Ví dụ, nếu một lô sản phẩm lỗi, MOM có thể truy xuất nguồn gốc nguyên liệu trong vài giây.
Tích hợp với ERP: MOM phối hợp với hệ thống ERP để đảm bảo nguyên liệu được cung cấp đúng thời điểm, giảm thời gian chờ đợi trong sản xuất.

5. Phân tích hiệu suất (OEE)

Chỉ số Hiệu quả Thiết bị Tổng thể (OEE) là thước đo quan trọng để đánh giá hiệu quả sản xuất, và MOM giúp tối ưu hóa chỉ số này:

Tính toán OEE tự động: MOM tính toán OEE dựa trên ba yếu tố: thời gian hoạt động (Availability), tốc độ (Performance) và chất lượng (Quality).
Bảng điều khiển trực quan: MOM hiển thị OEE và các KPIs khác qua biểu đồ và dashboard, giúp nhà quản lý dễ dàng theo dõi hiệu suất.
Phân tích nguyên nhân gốc rễ: MOM xác định các yếu tố ảnh hưởng đến OEE, như thời gian ngừng máy hoặc lỗi chất lượng, và đề xuất giải pháp cải thiện. Ví dụ, nếu OEE giảm do ngừng máy, MOM sẽ phân tích dữ liệu để tìm nguyên nhân.
Báo cáo hiệu suất chi tiết: MOM cung cấp báo cáo định kỳ để phân tích xu hướng OEE, hỗ trợ lập kế hoạch cải tiến dài hạn.

IV. Giảm thiểu “Sáu tổn thất lớn” với MOM cải tiến vận hành sản xuất

MOM cải tiến vận hành sản xuất bằng cách giải quyết “sáu tổn thất lớn” trong sản xuất, giúp giảm lãng phí và nâng cao hiệu quả. Dưới đây là cách MOM xử lý từng tổn thất:

1. Hỏng hóc thiết bị

Hỏng hóc thiết bị gây ra thời gian ngừng máy, thiệt hại tài chính và ảnh hưởng đến chất lượng. MOM sử dụng bảo trì dự đoán để phát hiện sớm các vấn đề.

2. Thời gian cài đặt và điều chỉnh

Thời gian chuyển đổi lô hoặc điều chỉnh máy móc làm giảm thời gian sản xuất hiệu quả. MOM tự động hóa việc gửi công thức sản xuất và hướng dẫn công việc, giảm thời gian cài đặt.

3. Ngừng máy ngắn (Microstops)

Ngừng máy ngắn là những lần tạm dừng kéo dài vài giây đến vài phút, như lỗi kỹ thuật hoặc thiếu nguyên liệu. MOM ghi lại và phân tích microstops, đề xuất giải pháp như điều chỉnh quy trình hoặc bổ sung nguyên liệu kịp thời.

4. Giảm tốc độ

Khi máy móc hoạt động chậm hơn tốc độ lý tưởng, hiệu suất giảm. MOM so sánh tốc độ thực tế với tốc độ lý tưởng, xác định nguyên nhân như thiết lập sai hoặc hao mòn linh kiện, và đề xuất điều chỉnh.

5. Lỗi quy trình

Lỗi trong sản xuất ổn định tạo ra sản phẩm lỗi, gây lãng phí. MOM giám sát thời gian thực để phát hiện sai lệch và gửi cảnh báo.

6. Giảm năng suất ban đầu

Sản phẩm lỗi trong giai đoạn khởi động làm giảm năng suất. MOM tối ưu hóa giai đoạn khởi động bằng cách cung cấp hướng dẫn kỹ thuật số và công thức sản xuất chính xác, giảm tỷ lệ lỗi.

V. Cách triển khai MOM để cải tiến vận hành sản xuất

Triển khai MOM đòi hỏi kế hoạch chi tiết và phối hợp giữa các bộ phận. Dưới đây là các bước cụ thể để MOM cải tiến vận hành sản xuất:

1. Đánh giá nhu cầu và mục tiêu

Xác định các vấn đề hiện tại trong quy trình sản xuất, như thời gian ngừng máy, lỗi chất lượng hoặc thiếu hụt hàng tồn kho. Đặt mục tiêu cụ thể, như tăng OEE từ 70% lên 85% hoặc giảm thời gian chết 20%…

2. Lựa chọn giải pháp MOM phù hợp

Chọn một hệ thống MOM tích hợp tốt với các hệ thống hiện có (ERP, SCADA, PLC) và đáp ứng nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp. MES SmartTrack là một ví dụ, với các tính năng giám sát thời gian thực, quản lý chất lượng và bảo trì dự đoán, phù hợp với nhiều ngành công nghiệp.

3. Thu thập và tích hợp dữ liệu

Cài đặt cảm biến IoT và kết nối máy móc với MOM để thu thập dữ liệu thời gian thực. Đảm bảo dữ liệu từ PLC, ERP và CMMS được tích hợp vào MOM để tạo ra một hệ sinh thái quản lý thống nhất. Ví dụ, dữ liệu từ cảm biến nhiệt độ trên máy đóng gói có thể được MOM sử dụng để phát hiện nguy cơ hỏng hóc.

4. Đào tạo nhân viên

Tổ chức các buổi đào tạo để nhân viên làm quen với giao diện và tính năng của MOM. Điều này bao gồm cách sử dụng dashboard, đọc báo cáo OEE và xử lý cảnh báo tự động. Ví dụ, nhân viên bảo trì có thể được đào tạo để sử dụng MOM phân tích dữ liệu microstops.

5. Giám sát và cải tiến liên tục

Sau khi triển khai, sử dụng các báo cáo và phân tích từ MOM để đánh giá hiệu suất và xác định các điểm cần cải thiện. Ví dụ, nếu OEE của một dây chuyền thấp, MOM sẽ cung cấp dữ liệu để xác định nguyên nhân và đề xuất giải pháp. Thường xuyên cập nhật hệ thống để tận dụng các tính năng mới.

VI. MES SmartTrack: Giải pháp tối ưu hóa với MOM

Để tận dụng tối đa MOM cải tiến vận hành sản xuất, doanh nghiệp có thể triển khai MES SmartTrack, một giải pháp giám sát sản xuất tiên tiến tích hợp IoT, AI và dữ liệu thời gian thực. Các tính năng chính bao gồm:

Giám sát thời gian thực: Theo dõi trạng thái máy móc, tiến độ sản xuất và KPIs để phát hiện vấn đề ngay lập tức.
Tích hợp linh hoạt: Kết nối với ERP, SCADA và PLC, tạo hệ sinh thái quản lý thống nhất.
Bảo trì dự đoán: Sử dụng dữ liệu IoT để ngăn chặn sự cố máy móc, giảm thời gian ngừng máy.
Số hóa quy trình: Loại bỏ tài liệu giấy, cung cấp hướng dẫn công việc kỹ thuật số và báo cáo tự động.

Bạn muốn khám phá cách MES SmartTrack có thể biến đổi quy trình sản xuất của bạn? Xin vui lòng tham khảo giải pháp Hệ thống giám sát sản xuất MES SmartTrack tại đây

Hoặc liên hệ để nhận tư vấn theo hotline: 0986778578 hoặc email sales@vietsoft.com.vn

VII. Kết luận

Hệ thống MOM cải tiến vận hành sản xuất bằng cách cung cấp giải pháp toàn diện để giám sát, tối ưu hóa và quản lý quy trình sản xuất. Từ việc giảm thiểu sáu tổn thất lớn, nâng cao hiệu quả thiết bị (OEE), đến quản lý chất lượng và bảo trì dự đoán, MOM là chìa khóa để doanh nghiệp Việt Nam đạt được sự xuất sắc trong sản xuất. Với giải pháp như MES SmartTrack, bạn có thể bắt đầu hành trình chuyển đổi số, đưa nhà máy của mình lên một tầm cao mới trong kỷ nguyên công nghiệp 4.0.